Page 52 - YEDİ TEPE YEDİ RENK

50 YEDİTEPE YEDİ RENK

Prof. Dr. Yeşim GÜLEÇ ASLAN
MAKALE İstanbul Medeniyet Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Bölümü

DAVRANIŞSAL

BECERİ ÖĞRETİMİ

Davranışsal beceri öğretimi (DBÖ), uy- reksinimli öğrenciye akranına “merhaba”
gulamalı davranış analizine (UDA) dayalı diyerek selam verme öğretimi yapılabi-
kanıt-temelli bir eğitim paketi olup farklı lir. Model olma aşamasında ise eğitimci
uzmanlık alanlarında çalışan personele hedef beceri için örnekler eşliğinde mo-
(eğitimciler, çocuk bakıcıları, şirket çalı- del olur. Eğitimci rol oynama tekniği ve/
şanları vb.), aile bireylerine, öğrencilere ve veya video model yöntemleri kullanarak
özel gereksinimli bireylere pek çok farklı bu aşamayı yürütebilir. Öğretmene fırsat
becerinin ve davranışın öğretilmesinde öğretimi hakkında model olunabilir, özel
kullanılan etkili bir yöntemdir (Miles ve gereksinimli öğrenciye “merhaba” diye-
Wilder, 2009; Sarokof ve Sturmey, 2004; rek selam vermeye yönelik model olu-
Tekin-İftar vd, 2020). Özel eğitim alanında nabilir. Model olma aşamasında olumlu
da özellikle kanıta-dayalı uygulamaların örneklerin yanı sıra olumsuz örnekler de
öğretiminde yaygın olarak kullanılan bir sunulabilir. Daha sonra eğitim alan kit-
eğitim paketidir (Haseltine ve Miltenber- lenin hedef beceriyi gerçekleştirmesinin
ger, 1990; Miles ve Wilder, 2009; Parsons, istendiği prova aşaması gerçekleştirilir.
Rollyson ve Reid, 2012; Sarokof ve Stur- Öğretmenden fırsat öğretimi kullanarak
mey, 2004). Ulusal alanyazında davra- bir becerinin öğretimini yapması istenir.
nışsal beceri eğitimi (DBE) (Ergenekon Özel gereksinimli öğrenciden akranına
ve Çolak, 2019) ve davranışsal beceri öğ- “merhaba” diyerek selam vermesi istenir.
retimi (DBÖ) (Toper, Kaya, Genel ve Yıl- Böylece kişinin hedef beceri ile ilgili uy-
dız Akdemir, 2021) olarak adlandırılan bu gulama yapması sağlanarak beceriyi öğ-
yöntem; öğretim, model olma, prova, geri renip öğrenmediği saptanır. Geri bildirim
bildirim ve hedef beceri için belirlenen aşamasında ise eğitimci eğitim sunduğu
ölçüt karşılanana kadar provaya ve geri kişiye prova süreci doğrultusunda geri
bildirime devam etme aşamalarından bildirim verir. Eğitim alan kişiye uygula-
oluşmaktadır (Andzik ve Schaefer, 2020; masındaki hatalar ve bu hataları nasıl dü-
Miles ve Wilder, 2009; Parsons, Rollyson zeltebileceği hakkında bilgiler sunularak
ve Reid, 2013; Ward-Horner ve Sturmey, düzeltici geri bildirim sunulur. Doğru uy-
2008). Öğretim aşamasında, hedef be- gulamalarına ise olumlu geri bildirim (ör-
ceri hakkında öğretim sunulur. Bir başka neğin aferin) verilir. Son olarak ise eğitim
deyişle hedef beceri çeşitli yollarla (sözlü alan kişi hedef beceride belirlenen ölçütü
sunum, yazılı belgeler vb.) tanıtılır, hedef karşılayana kadar prova ve geri bildirim
beceri hakkında bilgi sunulur. Örneğin aşamaları yürütülür (Andzik ve Schaefer,
bir özel eğitim öğretmenin fırsat öğreti- 2020; Erath vd., 2020; Fetherston ve Stur-
mi hakkında bilgi sunulabilir. Bir özel ge- mey, 2014; Miles ve Wilder, 2009).

Özel Eği ̇ti ̇m ve Rehberli ̇k Dergi ̇si ̇