Page 50 - YEDİ TEPE YEDİ RENK

48 YEDİTEPE YEDİ RENK

almalıdır. Nitekim yapılan araştırmalarda şına sahip olmayan öğrencilere yönerge-
öğretim materyallerinin tasarımındaki leri izlemeyi öğretmelidir. Etkili yönerge-
eksikliklerin, bilgi beceri ve kavramların ler öğrencinin yapması gerekeni açık ve
sunulma biçiminin, yeterince desteklen- net belirten, anlaşılır kısa ifadeler şeklin-
memiş açıklamaların ve yetersiz tekrarla de, tek tek, olağan ses tonuyla doğal ola-
yapılan derslerin öğrencilerin yanlış ya da rak verilen yönergelerdir (Özyürek, 2007;
eksik öğrenmesine sebep olarak öğren- Yücesoy-Özkan, 2013).
cinin akademik başarısını düşürdüğünü Sınıf İçi Geçiş Zamanlarını Yönetme: Sı-
göstermiştir (Carnine, 1997; Rosenberg nıf içi geçiş, günlük sınıf rutini içerisinde
vd., 2002). devam eden ya da tamamlanmış bir sı-

Öğrenme Ortamını Düzenleme: Prob- nıf etkinliğinden bir diğer etkinliğe grup
lem davranışların ortaya çıkmasını önle- hâlinde ya da bireysel olarak geçme şek-
yen belki de en önemli stratejilerden biri linde tanımlanır (Banerjee ve Horn, 2013;
de öğrenme ortamlarının öğrenci özel- Coleman vd., 2013; Mathews, 2012) ve iyi
liklerini dikkate alarak düzenlenmesidir yönetilmediğinde problem davranışların
(Maag, 1999; Rosenberg vd., 2002). Etkili oluşumuna zemin hazırlar ((Banerjee ve
düzenlenmiş yüksek nitelikli öğrenme Horn, 2013; Coleman vd., 2013). Geçişleri
ortamları rahat ve yeterince büyük olma- iyi kontrol edebilmek için iyi bir planlama
lı, öğrencilerde öğrenme etkinliklerine yapılmalı ve sistematik yollar izlenmeli-
katılma isteği yaratmalı, öğretmenin öğ- dir. Geçişlerde gerekli olan materyaller
rencilerden beklediklerini aktarmaya fır- önceden hazırlanmalıdır. Öğretmen öğ-
satlar sunmalı, başarıyı teşvik etmeli, çok- rencilere işlerini bitirmek için önceden
lu öğrenme fırsatları yaratmalı ve güvenli belirlenmiş bir süreye sahip olduklarını
olmalıdır (Özyürek, 2007). belirten bir işaret vermeli ve geçiş başla-
madan önce öğrencinin dikkatini çekme-
Kuralların Kazandırılması: Kurallar öğrenci- lidir. Daha sonra geçişi nasıl yapacakları
lerin sınıfta öğrenme etkinliklerine katılı- ve beklenen davranış hakkında yönerge-
mını sağlamak amacıyla kullanılan, öğret- ler vermelidir (Maag, 1999).
menin öğrenciden yapmasını beklediği Sınıf Rutinleri Oluşturma: Gün içerisinde
betimlemelerdir (Özyürek, 2007; Rosen- belli bir sırayla yapılan işler rutinleri oluş-
berg vd., 2002). Sınıflarda çıkabilecek olası turur. Her sınıfın ve okulun da gün içeri-
problem davranışları önlemede kuralların sinde pek çok rutini vardır. Bu rutinlerden
etkili kullanımı oldukça önemlidir. Etkili öğrencilerin haberdar edilmesi çıkabile-
kurallar genel sınıf prosedürlerine uygun, cek olası problem davranışları önlemede
birçok durum ve sınıf etkinliğinde uygu- etkili bir stratejidir. Rutinler öğrencilere
lanabilen, kısa ve yalın olan ve öğrencinin yapılacakların sırasını tahmin etmede
ne yapması gerektiğini açıkça ifade eden yardımcı olur ve sınıf içi geçişleri kolaylaş-
kurallardır (Maag, 1999; Özyürek, 2007). tırır. Öğretmenlerin bu konuda yapacağı
Yönergelere Uymayı Öğretme: Yönerge, ilk iş sınıfta yapılan rutin işlerin ve etkin-
öğrencilerden açıkça yapmasını istedi- liklerin neler olduğu belirlemektir. Daha
ğimiz betimlemelerin tümüdür ve öğre- sonra bu rutinlerin ne olduğu öğrencilere
timin ayrılmaz bir parçasıdır (Özyürek, açıklamalı ve göstermelidir. Bunun için
2007). Eğer öğrenciler yönergeleri anla- öğretmen gerekirse resimli ya da yazılı
nıyor ya da yerine getirmiyorsa etkili bir panolar hazırlayıp öğrencilerin görebi-
öğretimden ve davranış yönetiminden leceği bir yere asabilir (Yücesoy- Özkan,
söz etmek mümkün değildir. Öğretmen- 2013).
ler bu nedenle sınıfta yönergeleri dikkatle Olumlu Davranışları Artırma: Öğretmen-
kullanmalı ve yönergeleri uyma davranı- lerin olumlu davranışları artırmaya odak-

Özel Eği ̇ti ̇m ve Rehberli ̇k Dergi ̇si ̇