Page 30 - İstanbul Ölçme Değerlendirme Dergisi

Bu temel faktörlere ek olarak, etkili bir geri bildirim, öğrencilerin kullanabileceği bilgileri içermelidir. Bu nedenle geri
bildirim oluşturulurken dikkate alınması gereken temel noktalardan ilki, bildirimde ifade edilen cümlelerin öğrencilerin
anlayacağı şekilde oluşturulması ve öğrencilere hitap etmesi gerekliliğidir. Herhangi bir materyalin öğrenciye hitap
etmesi demek, öğrencinin bu materyali duyabilmesi anlamına gelir. Öğrenme sürecindeki hangi öge olursa olsun,
öğrenci kendi bilişsel düzeyi üzerinde kalan karmaşık etkinliklere cevap veremez, üst düzey ifadeler barındıran tüm-
celeri duyamaz. Hatta şöyle de bir durum vardır ki öğrenci dinlediği her şeyi de duyamaz. Ya da dinlemeyi gereksiz
bulduğu şeyleri de duyamaz. Bu nedenle, geri bildirimin işlevini koruması ve amacına ulaşması için öğrencinin du-
yabileceği nitelikte olması gerekir. Öncelikle öğrencinin dikkati çekilmeli; yargılayıcı ifadelerden uzak, uygulanabilir,
işevuruk ve çözümsel ifadelerle, öğrenci daha iyisini yapabileceğine inandırılarak geri bildirimler oluşturulmalıdır
(Brookhart, 2008).

Şu ana kadar yapılan açıklamalardan anlaşıldığı üzere, geri bildirimin etkililiği için belli kriterlere uygun bir şekilde
oluşturulması gerekir ve bu kriterlere dikkat edilmeden oluşturulan geri bildirimin öğrenciler üzerinde, beklenenin
aksine, yıkıcı bir etkisi de olabilir. Alanda yapılan çalışmalar, geri bildirimin pozitif etkisi olduğu kadar negatif etkisinin
de ortaya çıkabileceğini göstermektedir. Eğer öğrenci öz yeterlik duygusunu azaltan, motivasyonunu kıran, suçlayıcı
ve yargılayıcı bir dille ifade edilen, aynı zamanda da kontrol mekanizmasını yönetemediği bir geri bildirim alıyorsa
bu geri bildirimin etkisi büyük olasılıkla olumsuz ve yıkıcı olacaktır. Öğrenci kendi kendine “Bak, ben zaten yanlış
yapacağımı biliyordum!” diyecek ve geri bildirim planla-
nanın aksine öğrenme sürecinde yapıcı değil yıkıcı bir
etki oluşturacaktır. Bu nedenle geri bildirimler hazırlanır-
ken bilişsel faktörlerle eşit oranda duyuşsal faktörler de
dikkate alınmalı, öğrencinin her şeyden önce bir birey
olduğu, onaylanma ihtiyacı duyduğu göz önünde bulun-
durulmalıdır.
ıstanbul Geri bildirimin etkililiğinin bağlı olduğu bir diğer unsur ise

. sınıf ortamıdır. Sınıf kültürü geri bildirim için büyük önem
taşır ve ancak yapıcı eleştirilerin baskın olarak yer aldığı
sınıflarda, geri bildirim öğrenciler tarafından iyi bir şey
olarak algılanabilir. Aksi durumda öğretmen tarafından
sunulan geri bildirimi öğrenci olumsuz bir eleştiri olarak
algılar ve kendini savunma ihtiyacı hisseder. Sürekli
doğru yapmaya odaklanmış, tam doğruların ödüllendiril-
diği ve çabanın gerekli takdiri görmediği bir sınıf ortamından bahsediyorsak ve geliştirilmeye açıklık “yanlışlık/yeter-
sizlik” olarak adlandırılıyorsa geri bildirimin değeri beklenen ölçüde ya da pozitif bir şekilde olmayacaktır. Öğrenciler
yalnızca yapıcı eleştirilerin olduğu sınıf ortamlarında, geri bildirimi olumlu bir şekilde algılar ve kendilerini geliştirmek
için etkili bir şekilde kullanabilirler.

Yukarıda belirtilen faktörlere ek olarak alanyazındaki farklı kaynaklar incelendiğinde, iyi bir geri bildirimin birden çok
temel niteliği olduğu belirlenmiştir.

Tüm bu belirtilenlerden dolayı hem etkili öğrenmeleri sağlamak hem de geri
bildirimden istenen faydayı alabilmek için sınıf ortamlarında mükemmelin ya
da tam doğrunun değil, çabanın da ödüllendirildiği bir kültür oluşturulması
hayati bir önem taşımaktadır.

.
Istanbul
ÖLÇME
30 ( .
DEGERLENDIRME