Page 31 - İstanbul Ölçme Değerlendirme Dergisi

İyi bir geri bildirim…

1. Öğrencilerin öz değerlendirme (yansıtma) sürecini kolaylaştırmalı,
2. Öğretmen ve akran diyalogunu artırmalı,
3. İyi/beklenen performansın, öğrenme hedeflerinin ya da istenen standartların ne olduğunu açıklamalı,
4. Öğrencinin mevcut durumu ile beklenen performansı arasındaki boşluğu kapatacak olanaklar sağlamalı,
5. Öğrencilere kendi öğrenme süreçlerine ilişkin yüksek nitelikte bilgi vermeli,
6. Öğrencinin öz yeterliğini ve motivasyonunu artırmalı,
7. Öğretmene öğretme sürecini biçimlendirecek bilgi sağlamalı.

Biçimlendirici değerlendirme ve geri bildirim arasındaki ilişki…
Değerlendirme yapmanın amaçlarından biri de öğren- Yorke, 2003). Birkaç on yıl öncesine kadar geri bildirim
meleri artırmak ve elde edilen bilgileri yeni öğrenmelere yalnızca bir aktarım olarak görülmüş ve temel fonksiyo-
temel oluşturmak için kullanmaktır. Bu amaçlar gözetil- nu öğrencilere notlarının bildirilmesi olarak ele alınmıştır.
diğinde, biçimlendirici değerlendirme eğitim hedeflerinin Ancak 2000’li yıllardan itibaren geri bildirimin tek işlevi-
öğrenciler ile paylaşılmasını sağlar ve onlara öğrenme nin bu olmadığı, eğitim felsefeleri içinde de geri bildirime
sürecine ilişkin bir grafik sunar. Biçimlendirici değerlen- yer verilebileceği ve özellikle “yapılandırmacılık” çerçe-
dirme doğası gereği öğrencilere öğrenmelerini ve başarı- vesinde geri bildirimin önemli bir öğrenme aracı olarak
larını artıracak geri bildirimleri sağlar ve bu geri bildirimler ele alınabileceği öne sürülmüştür (Laurillard, 2002). İster
aynı zamanda öğretmenlere de öğrencilerin ihtiyaçlarını bir aktarım süreci olarak nitelendirilsin, isterse öğrenme
göstererek öğretim etkinliklerini revize etme olanağı sağ- aracı olarak ele alınsın, geri bildirimin etkili olabilmesi
lar. Aslında bir değerlendirme ancak bu olanakları sağ- için öğrencilerin süreçte aktif olarak yer alması, öğret-
larsa “biçimlendirici değerlendirme” olarak kabul edilir. men tarafından oluşturulan mesajlara anlam yükleme-
Bu açıdan bakıldığında biçimlendirici değerlendirme ve si gerekmektedir. Burada geri bildirimin niteliğine ilişkin
bu sayede elde edilen bilgiler öğrenme sürecinin doğal tartışma konusu olan bir diğer nokta ise geri bildirimlerin .
bir parçası olarak görülür. Bu süreçte geri bildirim (feed- oldukça net olarak öğrencilerin güçlü ve zayıf yönlerini ıstanbul
back) yalnızca öğrenme geçmişine yönelik bilgilere ek belirtiyor olması ve öğrencilerin verilen mesajı kolayca
olarak aynı zamanda öğrenme geleceğini yönlendiren eyleme dönüştürebilmesi gerekliliğidir. Bazı araştırma-
bir etkiye de sahip olur ve “ileri-besleme (feed-forward)” cılar iyi bir geri bildirimin tam olarak bu niteliklere sahip
özelliği de kazanır. olması gerektiğini düşünürken bazıları da geri bildirimde
yer alan mesajların karmaşık ve derin anlamlar içermesi
Biçimlendirici değerlendirmeden elde edilen geri bildirim- gerektiğini, her öğrencinin kendi düşünme süreçlerini işe
lerden öğretmenler ve öğrenciler eş zamanlı olarak fayda koşarak verilen mesajlardan yola çıkarak kendi anlam-
sağlar. Ödevlere ve sınıf içi performanslara verilen geri larını oluşturmaları gerektiğini öne sürmektedir (Higgins,
bildirim öğrencilerin kendi öğrenmelerini ve becerilerini Hartley ve Skelton, 2001; Ivanic, Clark and Rimmershaw,
yeniden yapılandırmalarını sağlar. Biçimlendirici değer- 2000). Geri bildirimin etkililiğini artırmak için her öğret-
lendirmede geri bildirimin tek kaynağı öğretmen değildir, menin kendine uygun bir geri bildirim modeli geliştirmesi
özellikle grup çalışmalarında, akranlar birbirlerine geri gerekliliği çeşitli çalışmalarda vurgulanmakta ve bu da
bildirim sağlayarak öğrenme ve öğretme sürecini daha ancak ve bu alandaki farklı görüşlerin incelenmesi ile
etkili hâle getirirler. Akranlara ek olarak, öğrenenler de olanaklı hâle gelebilecektir. Bu nedenle çalışmanın bu
biçimlendirici değerlendirmede kendi geri bildirimlerini kısmında geri bildirime ilişkin yapılan çalışmalara yer ve-
oluştururlar. Bu geri bildirimlerinin hepsi de öğretmene, rilmiştir.
öğrenme sürecinde yaşanan güçlükler hakkında ve gele-
cek öğretim etkinliklerinde odaklanması gereken beceri-
lere ilişkin bilgiler sağlar.
Biçimlendirici değerlendirme
Biçimlendirici değerlendirmenin temel bileşenlerinden doğası gereği öğrencilere öğ-
geri bildirime ilişkin yapılan kavramsallaştırmanın alan renmelerini ve başarılarını ar-
yazında olması gerekenden daha az yer aldığı ve bu kav- tıracak geri bildirimleri sağlar.
ramın değerinin henüz tam olarak anlaşılmadığı birçok
araştırmacı tarafından dile getirilmektedir (Sadler 1998;
.
Istanbul
ÖLÇME
.
DEGERLENDIRME 31
(