Page 47 - İstanbul Ölçme Değerlendirme Dergisi

Örneklerle Bilgisayar Tabanlı

Çok Aşamalı Uyarlanmış Test

(ÇAT) Tasarımları

Dr. Öğr. Üyesi Rabia Karatoprak Erşen
Kastamonu Üniversitesi
Eğitim Fakültesi
Eğitim Bilimleri Bölümü
İletişim: rabiakersen@kastamonu.edu.tr

Sınavların uygulanma biçimleri, sınav sonuçlarının han-
gi amaçla kullanılacağına ve sınavı uygulayanların sahip
olduğu altyapı ve donanım imkânlarına göre belirlen-
mektedir. Sınav uygulama biçimleri, kâğıt-kalem ile uy-
gulanan geleneksel sınavlardan bilgisayar tabanlı uyar-
lanmış sınavlara çeşitlilik göstermektedir. Geleneksel
sınavlarda sınava giren herkes aynı sınav kitapçığını ya
da içerik ve zorluk bakımından birbirine denk kitapçıkla-
rından birini alır. Bilgisayar tabanlı uyarlanmış sınavlarda .
ise sınava giren her bir katılımcı kendi başarı seviyesine zor ya da daha kolay bir soruya yönlendirilir, iii) sınava ıstanbul
denk düşen sorulardan oluşan içerik ve zorluk anlamın- girenin cevapladığı sorular puanlanarak başarısı hesap-
da farklılaşan sınavlardan birine girer. Başarı seviyesine lanır, iv) başarı puanına denk zorlukta bir soruya yönlen-
göre sınav soruları değiştiği için uyarlanmış sınavlar ola- dirilir. İii ve iv sıralı işlemler sınav bitiş ölçütü sağlanana
rak isimlendirilmektedir. Benzer şekilde geleneksel test- kadar tekrar eder. Sınav bitiş ölçütü sağlandıktan sonra
ler de içeriği sabit sınavlar olarak düşünülebilir. sınava girenin asıl puanı hesaplanır. Sınav bitiş ölçütü sı-
nav süresi, cevaplanması gereken soru sayısı, erişilmesi
Bilgisayar tabanlı uyarlanmış sınavlar, sınava giren kişi- gereken koşullu standart ölçme hatası gibi farklı ölçütler
nin başarı seviyesi değiştikçe sınavın içeriğini değiştir- olabilir.
diği için her bir katılımcı kendine özgü sınavlara girmiş
olur. Bu sebeple bu sınavlar bireyselleştirilmiş sınavlar Lord (1968) BOBUT’taki uyarlamanın soru kümeleri şek-
olarak düşünülebilir. Lord (1968) bilgisayar tabanlı uyar- linde yapılabileceğine değinmiş ve Lord (1971) çalışma-
lanmış sınavların nasıl uygulanabileceğini teorik olarak sında two-stage tests olarak adlandırdığı bu sınavların
açıklayan ilk çalışmadır. Lord (1977) çalışması bu sınav kuramsal yapısını tanıtmıştır. Alanda computerized mul-
biçiminin uygulandığı ilk örnektir. Günümüzde compute- ti-stage adaptive testing olarak adlandırılan bu testler
rized adaptive testing olarak adlandırılmaktadır. Türkçe Türkçeye bilgisayar tabanlı çok aşamalı uyarlanmış test-
kaynaklarda bilgisayar tabanlı bireyselleştirilmiş testler ler (ÇAT) olarak çevrilebilir. BOBUT ve ÇAT tasarımları
ya da bilgisayar ortamında bireye uyarlanmış testler en bilinen ve en yaygın kullanılan uyarlanmış test tasa-
olarak geçmektedir. Bu metinde bu sınavlar bilgisayar rımlarıdır (Yan, Lewis, & von Davier; 2014).
ortamında bireye uyarlanmış testler (BOBUT) terimiyle
adlandırılacaktır. ÇAT tasarımlarında uyarlama aşamalar (stage) arasında
gerçekleşir ve en azından iki aşamadan oluşur (Luecht
BOBUT başlangıcı ve bitişi farklı şekillerde gerçekleştiri- ve Nungester, 1998). Her bir aşamada modül (module)
lebilir fakat temel uygulama süreci şu şekildedir: i) sınav diye adlandırdığımız mini test olarak düşünebileceğimiz
ortalama zorlukta bir soru ile başlatılır, ii) sınava giren soru kümeleri yer alır. Şekil 1 üç aşamalı bir 1-2-3 ÇAT
kişinin cevabının doğru ya da yanlış olmasına göre daha tasarımını göstermektedir.
.
Istanbul
ÖLÇME
.
DEGERLENDIRME 47
(