Page 139 - Hikâyemizin Yarım Asırlık Yerli Sesi Mustafa Kutlu
P. 139
HIKÂ YEMIZIN Y ARIM ASIRLIK YERLI SESI : MUSTAF A KUTL U 139
Özellikle Şehir Mektupları adlı kitabında bu düşünce çok
baskındır: “Son yıllarda ülkemizde de süs köpeği edinme tut-
kusu yaygınlık gösteriyor. Doğu bloku ülkelerinden getirtilen,
ucuza satılan cins köpekler, daha ziyade bir özenti olarak ev-
lere girmeye başladı.” Bunun gibi birçok cümlede Kutlu’nun
önemli tespitleri göze çarpar.
Bir söyleşide, Mustafa Kutlu yazı hayatında başlangıç-
tan bugüne takip ettiği esaslı konuyu şöyle anlatır: Türki-
ye’de toplumsal dönüşüm. Bunun en önemli konu olduğu ka-
naatindeyim çünkü gerçekten Türkiye 1950’den itibaren, yani
çarığın, karasabanın ortadan kalkışından itibaren, çok köklü
değişmelere sahne oldu. Halil İnalcık: ‘Osmanlı toprak düzeni
1950’ye kadar devam etti’ diyor. Ben de Türkiye’nin 1950’den
itibaren çok değiştiğini gözlemliyorum. Sırf siyasi değişiklikler-
den değil; çarığın yerine kara lastiğin, sabanın yerine pulluğun
gelmesi gibi toplumsal ve kültürel değişikliklerden bahsediyo-
rum. Bu gözlemi Türkiye’de insanlığın (yani topyekûn gelenek-
lerin, yaşama biçiminin, şehirlerin, dilin, terbiyenin) ne yönde
değiştiğini (neleri kaybettiğimizi, neleri muhafaza ettiğimizi)
anlamak, bir de Cemil Meriç’in tabiriyle, ‘maziden istikbale bir
köprü olmak’ bakımından önemsiyorum; çünkü bizim geçmişi-
mizle bugünümüz arasında maalesef büyük bir kopukluk var. 16
Kutlu, bu kopukluk ve dönüşüm sürecinde eserleri için
tercih ettiği kültürel zeminin ve toplumsal birimin kasaba
olduğunu şu sözlerle ifade eder: “Bu toplumsal dönüşüm
meselesinin başlangıcı için bana bir ünite, bir mekân, bir kül-
türel zemin, bir toplumsal birim gerekiyordu ve kanaatimce
bu, Türkiye’de ‘kasaba’ idi. Kasaba, esnafıyla, eşrafıyla, insan
ilişkileriyle şehirlere nazaran daha az değiştiği -neredeyse hiç
değişmediği ve bu sayede geleneksel yapısını muhafaza ettiği
için, bizi biz yapan kültürün ne olduğunu çok daha iyi göre-
bileceğim ve bu ölçüyü tutturduktan sonra, bunun geçmişten
16 Küçükyılmaz 2005: 36
