Page 31 - YEDİ TEPE YEDİ RENK

YEDİTEPE YEDİ RENK 29

Tablo 1. Otizm Spektrum Bozukluğunun Belirti ve Semptomları

• Sosyal-duygusal karşılıklılıktaki eksiklikler (örneğin
anormal sosyal yaklaşım ve konuşmanın başarısızlığı
veya ilgi, duygu veya etki paylaşımının azalması)
Birden fazla bağlamda • Sözel olmayan iletişim davranışlarındaki eksiklikler
sosyal iletişim ve sos- (örneğin göz teması ve beden dilinde anormallikler
yal etkileşimde kalıcı veya jestleri anlama ve kullanmada eksiklikler)
eksiklikler
• İlişkileri geliştirmede, sürdürmede ve anlamada eksik-
likler (örneğin yaratıcı oyunu paylaşmada veya arka-
daş edinmede güçlükler)

• Basmakalıp veya tekrarlayan motor hareketler (örne-
ğin oyuncakları sıraya dizme veya nesneleri çevirme)
• Aynılık konusunda ısrar, rutinlere katı bir şekilde bağlı-
lık ya da ritüelleştirilmiş sözlü ve sözel olmayan davra-
nış kalıpları (örneğin küçük değişikliklerde aşırı sıkıntı,
geçişlerde zorluklar ya da katı düşünme kalıpları)
Kısıtlı, yineleyici davra-
nış, ilgi ya da etkinlik • Yoğunluk veya odak açısından anormal olan, son de-
örüntüleri rece kısıtlı, sabitlenmiş ilgi (örneğin alışılmadık nesne-
lere güçlü bir şekilde bağlanma veya bunlarla meşgul
olma)
• Duyusal girdilere karşı hiperaktivite veya hiporeak-
tivite veya çevrenin duyusal yönlerine olağandışı ilgi
(örneğin ağrı veya sıcaklığa belirgin kayıtsızlık veya
belirli seslere olumsuz tepkiler)

Uzmanlar, OSB’nin genellikle başka zor- saldırganlığa kadar pek çok farklı şekilde
luklarla birlikte görüldüğünün uzun za- karşımıza çıkmaktadır.
mandır altını çizmektedir. OSB’ye ek OSB için birçok risk faktörü öne sürül-
olarak, en erken karşılaşılan bozukluklar müştür. Bir dizi sistematik inceleme ve
genellikle gelişimsel gecikme veya zihin- meta-analiz, doğum öncesi ve hamilelik
sel yetersizlik ve dil ve motor zorluklar dönemindeki faktörlerin yanı sıra annenin
olmaktadır. Dikkat eksikliği ve hiperak- diyet ve yaşam tarzı faktörlerini risk fak-
tivite bozukluğu (DEHB), çoklu yetersiz- törü olarak tanımlamıştır. İleri anne yaşı
liği bulunan OSB’li bireylerde OSB’ye en (≥40 yaş) ve baba yaşı (≥50 yaş) ile 2 yıldan
sık eşlik eden yetersizlik türleridir. Sosyal az gebelik aralıkları bağımsız olarak OSB
kaygı, yaygın anksiyete bozukluğu, küçük riski ile ilişkilendirilmiştir. Gebelik sırasın-
çocuklarda ayrılma kaygısı ve fobiler dâ- da annenin metabolik durumları, kilo alı-
hil olmak üzere çeşitli biçimlerdeki kaygı, mı ve hipertansiyon gibi spesifik olmayan
OSB’li birçok çocuğu da etkilemektedir. faktörlerin yanı sıra daha spesifik faktörler
Sinirlilik ve saldırganlık, OSB’de diğer ge- (annenin bakteriyel veya viral enfeksiyon-
lişimsel bozukluklara (örneğin zihinsel lar nedeniyle hastaneye yatışı veya ailede
yetersizlik) göre daha yaygındır ancak bağışıklık sistemiyle ilgili hastalık öyküsü
bunlar çok küçük çocuklarda küçük fi- gibi) ayrıca OSB riskinde hafif bir artış ve
ziksel saldırganlıktan yetişkinlerde sözel gelişimsel gecikme ile ilişkilendirilmiştir.

Özel Eği ̇ti ̇m ve Rehberli ̇k Dergi ̇si ̇