Page 38 - Akademi Dergisi-NİSAN-2025

tanıtır ve “Ben bunların Han'ıyım sen dir. Destan kahramanı Banu Çiçek'in
de benim Han'ımsın.” diyerek eşini dadılar hitabı da böyle bir zümreden
12
yüceltir. bahsedebileceğimiz anlamı taşır. Do-
layısıyla eğitim ve bakım işinde aile
İbn Batuta Kıpçak bölgesini anlatır-
dışı unsurlar da devreye girmektedir.
ken hayretini gizlemiyor ve kadınla-
rın çarşı pazarda erkeklerle gezdik- Yaradılış destanında insanları yarat-
lerini ve dışarıdan erkeklerin onların ması için Tanrıya ilham veren “Ak
hizmetkarı olduğu sanılabileceğini Ana” adlı bir kadın olması mitolojide
13
ifade ediyor. Bu hayret de diğer top- kadının merkezî konumunu anlatır-
lumlarda görülmemiş olanın görülü- ken yeryüzüne indiğimizde de algı,
yor olmasındandır. Hakan ile Hatun'un yer ile göğü, gü-
neş ile ayı sembolize etmeleri şeklin-
Gündelik yaşamın gerekliliklerinden
de devam eder. Manas destanında da
sorumlu olmak ise kadınlar için de-
kadın, talih ve namusu temsil eder-
ğişmesi zor bir yazgı. Kaşgarlı Mah-
ken, kadınına rağmen yapılan işler
mud'un Divan-ü Lugâti’t Türk adlı
de başarısızlıkla sonuçlanır. Körklüm
eserinde ilginç bir detay dikkatimizi
(güzelim) diyerek kadınlara hitap
çekiyor. Türklerin kıyafetlerini anla-
eden Türk erkeği sert mizacıyla te-
tırken Ütüg (ütü) kullandıkları ve bu-
zat bir incelik sergiliyor. Destanların
gün kullandığımız kelimenin de bura-
etkisi yaşamın detaylarına öyle siner
ya dayandığı belirtiliyor. Anlaşılan o ki Alp dağlarının zirvesi “kadınbaşı”
ki modern kadının başının hoş olma- adını alır. Bu durum sadece yücelere
dığı ütü işi atalarının da başında imiş. verilen adlarla da sınırlı kalmaz; Bü-
Eğitimde annelerin yanı sıra dadı yük Hun İmparatorluğu adına Çinli-
kadınlar da rol alıyorlar. Sütanne- lerle antlaşma imzalayan Mete Hanın
ler aile içine dahil olan kadınlardan hanımıdır. 15
ve onların hemen ardından dadı- Kadınlar erkeklerle beraber şölenle-
lar geliyor. Yetişme sürecine emek re katılır ve fikirlerini özgürce ifade
MAKALE verdikleri kızlar evlenirken onlarla ederlerdi. Mecliste oy hakkına sa-
16
beraber de gidebilmektedirler. Bu-
14
hip olduğu söz konusu olurken, fer-
radaki sütanneliğin bir döneme ait, manlar da mutlaka “Hakan ile Hatun
36 sadece beslenmeden sorumlu bir rol buyuruyor ki..” ibaresiyle başlardı.
17
değil sonrasında devam eden ve ço- İktidarlarım çeşitli uygulamalarında
ğunlukla dadılıkla iç içe geçmiş bir
İSTANBUL AKADEMİ DERGİSİ 12. B. Göksel, Çağlar Boyunca Türk Kadını ve Atatürk, Ankara, 1993 s.108
kadınlarla karşılaşmak, Türk tarihi
için olağan bir durumdur. Devlet iş-
eğitsel kategori olduğu düşünülmeli-

13. Aykut Sait, İbn Batuta Seyahatnamesi c.I İst.2004
14. Seher Yücetürk, Türk Kültüründe Kadın (İslam Öncesi) s.57. Erciyes Üniv. Sosyal Bil. enst. Y.Lisans tezi
15. Büşra Sarıkaya, Türk Masallarında Aile Yapısı 'Bacı Bacı Can Bacı Masalı Esasında' Sakarya Üniv. Sosyal Bil.
enst. Y. Lisans Tezi s.59-62
16. Ziya Gökalp, Türk Medeniyeti Tarihi, Toker Yay. 1985. s.221
17. Sadettin Gömeç, Türk Kültürünün Ana Hatları, akçağ Yay. Ankara 2006. s.73