Page 37 - Akademi Dergisi-NİSAN-2025

pratiğinin “nasıllığı” hesaba katılarak yapımı, kumaş imalatı, yün boya-
onların eğiten ve eğitici olarak nasıl ma, baskı, çadır tefrişatı, kıyafet ve
var oldukları ele alınacaktır. ayakkabı üretimi yaparak ekonomik
2
hayata katılmaktadırlar. Mesleki an-
Bozkırda Türk Kadını
lamdaki eğitimler yaşam içinde yayı-
Tarihi değişimler daha çok kılıç şakır- larak gerçekleşiyordu. Yaz aylarında
tıları, zaferler yenilgiler, kuruluşlar ve ve açık alanda yapılan rengarenk
3
yıkılışlar üzerinden gerçekleşir. Dola- sanat eseri niteliğindeki bu çalışma-
yısıyla günümüze ulaşan tarih adeta lar, Türk kadınlarına dünya çapında
erkeklere ait bir metindir. Kadınlar bu bir ün getiriyordu. Ünlü Kuça Halı-
4
gürültü arasında kültürün üretimini larının Türk kadınların eseri olduğu
sessizce gerçekleştirir. Bu tarihlerde Çin kaynaklarında da geçmektedir. 5
kadınlara düşen payı anlamak için 6
Türk kadını, at binen, kılıç kuşanan ,
bize düşen, iğne ile kuyu kazmak ve
çehiz (yumuş) ile evlenirken bağım-
bu arka planı yakalayabilmektir. Bu 7 8
sız hane açan, fedakar, cesur, tö-
ameliyeyi Türk kadını görece de olsa
renlerde hakanın solunda yer alan
kolaylıyor. Kadın ve erkeklerin eski
baskın bir karakterdir. Zinanın katı
Türklerde benzer düzeyde söz sahi- 9
kurallarla yasaklanıyor olmasının da
bi oldukları çokça zikredilir. Zorlu erkekten çok kadının hukukunu koru-
kış koşulları, sürekli düşman tehdidi
yarak kadının öneminin altını bir kez
Türkleri hayati tedbirlere ve sımsıkı
daha çizdiği söylenebilir. Kadın tari-
uygulanan disipline mecbur etmekte-
hi açısından önemli bir husus da tek
dir. Türk boylarında emir ve itaat Tö-
eşliliğin hakim olmasıdır. Neredeyse
10
re'nin ilk unsurudur. Sevk ve idarede-
erkeklerle benzer meziyetler taşıyan
ki başarı hayatta kalmanın da temel
kadınlar, Bilge Kağan Kitabesinde
şartıdır. “İl (devlet) gider töre kalır”
“Sizler anam hatun, büyük annelerim
ifadesindeki kuralların grup üyeleri-
ve teyzelerim...” ibaresiyle ilk sırada
ne öğretilme işi ilk olarak kadınların
zikrediliyor. Bunun gibi Uygurlarda
1
eğitimiyle başlamaktadır. Böylece
da Balacuk bir duada ilk olarak anne-
kadınlar tarih sahnesinin mutfağında MAKALE
sini zikreder ve yazmalarda bulunan
işe koyulmuş olur.
bir başka parça “annem, babam...”
Gündelik işler dışında kadınlar pro- şeklinde başlar. Bir başka mecliste
11
fesyonel anlamda dokumacılık, keçe ise Cengiz Han Kumandanlarını eşine 35
1. Doç. Dr. Ahmet Gündüz, Tarihi Süreç İçinde Türk Toplumlarında Kadının Yeri ve Önemi
2. H. Namık Orkun,Eski Türk Yazıtları, TDK Yay. Ankara 1987. s.140
3. Nejat Diyarbekirli, Eski Türklerde Kültür ve Sanat, 'Türkler' c.III Ankara 2002 s.846
4. Wilhelm Radolf, Sibiryadan I, Maarif Marbaası İst.1954
5. Afet İnan, Tarih Boyunca Türk Kadınının hak ve görevleri, s.34 MEB İSTANBUL AKADEMİ DERGİSİ
6. Erol Güngör, 'Tarihte Türkler' Ötüken Yay. 1999. 8. basım. s.53 İst.
7. Ziya Gökalp,Türk Medeniyeti Tarihi,c.2 Türk Kültür Yay. s.294.İst.
8. Bamsı Beyrek masalının Banu Çiçeği ve Deli Dumrul'un eşi örneğinde olduğu gibi.
9. Orhan Türkdoğan, Türk Tarihinin Sosyolojisi, Kültür Sanat Yay. 2003. İst.
10. Laszlo Rasonyi,Tarihte Türklük, Türk Kültür Araş. Enst. s.57. 1971. İst.
11. Reşit Rahmedi Arat, Eski Türk Şiiri, TTK, Ankara 1986.