Page 20 - YEDİ TEPE YEDİ RENK

18 YEDİTEPE YEDİ RENK

siteleri üzerinde de ciddi bir etkiye sahip bulgular Batılı ailelerden alınan verilere
olabilir (Peer JW, Hillman, 2014). dayanmaktadır. Asya kültürü, Batı kül-
Ebeveynlerin olumsuz durumlarla başa türünden farklılıklar göstermektedir. Ör-
çıkma becerisi, koruyucu faktörlerin mev- neğin ebeveyn dayanıklılığının ve buna
cudiyetinden etkilenmektedir (Gavidi- karşılık gelen koruyucu faktörlerin büyük
a-Payne vd., 2015). Gardner ve diğerleri- ölçüde sosyal-ekolojik bağlamdan ve
ne (2008) göre, dört koruyucu faktör rol kültürden etkilendiği ileri sürülmektedir
oynayabilir. İlk faktör olan daha az stres (Ungar, 2006). Ebeveyn dayanıklılığında
etkeni, bir ailenin sağlık, mali durum, aile hangi koruyucu faktörlerin rol oynadığını
ve arkadaşlar ile iş veya okuldaki sorun- tam olarak anlamak için, çocuğun yetişti-
lardan daha fazla olumlu deneyime sahip rildiği kültürel ortamı, paylaşılan inançları,
olması olarak tanımlanabilir (Gardner vd., uygulamaları, değerleri ve fiziksel ortamı
2008). Daha az stres faktörü olan ailelerin anlamak son derece önemlidir.
işlevsellik ve uyum düzeylerini optimize Özetlemek gerekirse özel gereksinimi
ettikleri görülmüştür. Sonuç olarak, sıkın- olan bir çocuğa sahip olmak, ebeveynle-
tılarla başa çıkmada daha yüksek düzey- rin daha fazla stres altında olmalarına yol
de dayanıklılık göstermişlerdir (Baruth ve açmaktadır. Ayrıca, gerek sosyal gerekse
Caroll, 2002). İkinci olarak, uyumsal de- ekonomik anlamda anne babaların so-
ğerlendirme (yani yüksek öz saygı, iyim- rumlulukları ve yükleri artmaktadır. Alı-
serlik, yaratıcılık ve becerikliliği içeren nacak destekler ve koruyucu faktörler, bu
inançlar (Gardner vd., 2008), ailelerin stresin azalmasına rol oynayabilmektedir.
olumsuz durumları nasıl görebildiği ve
bunlara nasıl yaklaşabildiği ile ilgilidir ve Özellikle psikolojik sağlamlık ebeveynle-
ailenin bir çözüm bulma çabasını artırır. rin daha fazla stresle baş etmelerine yar-
Üçüncü faktör olan sosyal destek, bir ai- dımcı olan önemli bir faktör olarak ortada
lenin en az bir destekleyici, ilgili ve güven durmaktadır.
verici ilişkiye sahip olma deneyimidir. Anne babaların psikolojik sağlamlıkları-
Sosyal desteğin mevcudiyeti daha yüksek nı koruyabilmeleri veya geliştirebilmeleri
düzeyde psikolojik sağlık, ebeveynlerin için çeşitli yollar bulunmaktadır. Ruhsal
duygusal refahı ve olumsuz yaşam olayla- destek almak bunların başında gelebi-
rını dengeleme becerileriyle bağlantılıdır. lir. Sosyal ve ekonomik yükün yarattığı
Son olarak, telafi edici deneyimlerin [yani ruhsal gerginlik, alınacak destekle kont-
ailelerin olumsuzluklarla başarılı bir şekil- rol edilip anlaşılabilir. Anne babaların eği-
de başa çıkmak için önceki deneyimleri timden önce ruhsal olarak korunmaları
(Gardner vd., 2008)] ebeveynlerin duygu- ve varsa ruhsal bariyerlerin ele alınması
sal sıkıntısını azaltabilecek psikolojik kay- çocuklarıyla ve çevreyle olan etkileşimle-
nakları telafi ettiği bulunmuştur. rini de olumlu yönde etkileyecektir. İçte-
Batı toplumlarında yapılan önceki çalış- kilerin dışa çıkması ve anlaşılması ya
malarda, bazı faktörlerin (bilişsel değer- da dökülmesi ruhsallık için önem
lendirme ve sosyal destek gibi), çocuk- arz etmektedir. Benzer deneyimler
larının ihtiyaçlarını karşılama ve yaşam yaşayan diğer anne babalarla bir
kalitelerini artırma konusunda ebeveyn- araya gelmek, yalnız olmadıkları-
lerin dayanıklılığına katkıda bulunduğu nı hissetmelerini ve birbirlerinden
sonucuna varılmıştır (Singer vd., 2017). Bu destek almalarını da sağlayacaktır.

Özel Eği ̇ti ̇m ve Rehberli ̇k Dergi ̇si ̇