Disiplinlerarası çalışarak farklı görüşlerden ortak akıl yaratma düşüncesinin yön verdiği İstanbul Öğretmen Akademileri bünyesindeki Edebiyat Akademisi, edebiyat eğitimdeki yeniliklere hâkim ve entelektüel ufkunu geliştirmeyi arzu eden öğretmenlerimizle buluşmayı hedefliyor.  

Edebiyat alanında iyi örnekleri çoğaltmak ve yaygınlaştırmak için yola çıkan Edebiyat Akademisi,   çoklu iş birlikleriyle üretilen bilgilerin sunumuyla Türkçe ve edebiyat eğitiminde fark yaratacak yaratıcı ve yenilikçi çözümleri üretmek için çalışıyor.

Yazarları, şairleri, çeşitli uzmanları, kurum ve kuruluşları eğitim zemininde bir araya getirerek farklı görüşlerden ortak akıl yaratan Edebiyat Akademisi ile Müzik Akademisi iş birliğinde Sayın Beşir Ayvazoğlu ile  "Yahya Kemal'in Edebi Kişiliği" üzerine konuşuldu. Funda Özsoy Erdoğan'ı sunumuyla gerçekleştirilen ve üç bölümden oluşan YouTube söyleşilerinde,  Yahya Kemal'in bestelenmiş şiirlerinden de örnekler icra edildi.

Bozgunda Fetih Rüyası

Türk edebiyatının çok değerli yazar ve şairleri üzerine yazdığı önemli biyografileri ile dikkati çeken Beşir Ayvazoğlu, söyleşinin başında Yahya Kemal'in şiirleri ile daha lise yıllarında tanıştığını, edebiyata ilgi duyan bir genç olarak estetik anlayışının incelmesinde bu büyük şairin çok önemli etkileri olduğunu, belirtiyor. Ayrıca Yahya Kemal üzerine yazdığı beş kitabı ile aslında ona olan borcunu da ödemeye çalıştığını kaydediyor. Beşir Ayvazoğlu,  kendisi için bir "altın kapı" olan, o kapıdan girdiğinde eski kültürümüz, eski musikimiz, mimarimiz ile tanışmasına vesile olan, Türk şiirinin mihenk taşlarından kabul edilen Yahya Kemal'in çocukluğundan başlayarak hayatı üzerine ayrıntılı bilgiler veriyor.

Söyleşinin ilk bölümü,  Beşir Ayvazoğlu'nun  Bozgunda Fetih Rüyası isimli Yahya Kemal romanından hareketle sürdürülüyor. Bu bölümde, Yahya Kemal'in 2 Aralık 1884 tarihinde Üsküp'te doğduğunu, ailesinin Rumeli'yi fetheden akıncılara dayandığını, o yılların şartlarından ötürü düzenli bir tahsil göremese de kültürel birikimi olan bir genç kimliğiyle liseyi bitiremeden İstanbul'a geldiğini, burada kısa bir süre akrabasının evinde kalırken bir Jön Türk olan Şekip Bey'in etkisi ile Paris'e kaçtığını, orada dokuz yıl kaldığını ve 1912'de İstanbul'a geldiğini öğreniyoruz. 

 Beşir Ayvazoğlu'nun altını çizdiği üzere,  Yahya Kemal, o dönemde Paris'e giden Jön Türklerden farklı olarak Avrupa kültürünü sindirmiş ve kendi kültürel mazisi ile barışmış olarak evine dönmüştür. Böylece Beşir Ayvazoğlu, Bozgunda Fetih Rüyası romanını Yahya Kemal'in Paris'ten dönüşüyle başlatırken, aslında    "eve dönüş" ü bir metafor olarak niçin kullandığını açıklıyor. Birinci bölüm,  Ayşegül Ergin'in kanunu ve Samet Özten'in kemanı eşliğinde İlksen Kodal'ın seslendirdiği Münir Nurettin Selçuk'un Hicaz şarkısı "Sana Dün Bir Tepeden Baktım Aziz İstanbul" şarkısı ile sonlanıyor.

Ansiklopedik Biyografi Kitabı

Söyleşinin ikinci bölümü, 2008'in "Yahya Kemal Yılı"  ilan edilmesi vesilesi ile Beşir Ayvazoğlu'nun yayına hazırladığı ansiklopedik biyografi kitabı üzerinden sürdürülüyor. Beşir Ayvazoğlu, bu ansiklopedide yer alan,  1921 yılında Dergâhmecmuasının ilk sayısında yayınlanan, şairin  "Üç Tepe"  makalesindeki "tepe" metaforunu açıklıyor. Bu makaleye göre, Yahya Kemal, edebiyatımızı üç ayrı tepeden inceliyor: Çamlıca Tepesi'nden bakan Tanzimat Edebiyatı, Tepebaşı'ndan bakan Servet-i Fünun Edebiyatı'ndan sonra kendi şiirinin de yer aldığı Metristepe ile artık yeni bir şiir anlayışının edebiyatımıza hâkim olduğunu belirtiyor. Bu yeni şiirin dili "beyaz lisan" ile oluşturulacaktır ve şiirde  "deruni aheng"in önemi  anlaşılacaktır. Söyleşinin bu ikinci bölümü, Nurdan Aksu Özbir'in seslendirdiği Münir Nurettin'in  Selçuk'un nihavent bestesi"Kandilli Yüzerken Uykularda" ile son buluyor.

Beyaz Lisan ve Deruni Ahenk

Söyleşinin üçüncü ve son bölümünde Beşir Ayvazoğlu,  "beyaz lisan" ve "deruni ahenk" ile Yahya Kemal'in şiirimize kazandırdığı zenginlik üzerinde dururken, şairin eski musikimize ilgisinden yola çıkarak Tanburi Cemil Bey ve Münir Nurettin Selçuk ile olan dostluğuna da değiniyor.  Ayrıca Yahya Kemal'in darülfünundan öğrencisi olan Ahmet Hamdi Tanpınar üzerindeki etkisini de açıklayan Beşir Ayvazoğlu'ndan Nâzım Hikmet ile Necip Fazıl'ın da bahriye mektebinde Yahya Kemal'in bir süre öğrencileri olduğunu öğreniyoruz. Söyleşinin üçüncü bölümü, Emre Can Kuranel'in seslendirdiği Osman Nihat Akın'ın nihavent bestesi "Körfezdeki Dalgın Suya Bir Bak" şarkısı ile son buluyor.

Birinci bölümü izlemek için tıklayınz.

İkinci bölümü izlemek için tıklayınz.

Üçüncü bölümü izlemek için tıklayınz.