Çocuklara çift kanatlı olma ufkunu sunan 2023 Eğitim Vizyon Belgesi, erken çocukluk eğitimini disiplinlerarası, çocuk temelli, aileyi ve toplumu içine alan bir perspektifle ele almaktadır. İstanbul Öğretmen Akademileri 2023 Eğitim Vizyonu'nun eğitimin baş aktörü öğretmenlerin mesleki gelişimlerini desteklemek amacıyla mesleki gelişim eğitimlerine, seminerlere ve atölye çalışmalarına devam ediyor.

Çocuğun Fikir ve Sanat Eğitimi

Bu hedefler doğrultusunda düzenlenen mesleki gelişim haftası seminerleri kapsamında çocuğun fikir ve sanat eğitimine yarayacak tekniği, ilkeleri olan ayrı bir edebiyat olarak çocuklar için edebiyatın çeşitli yönleri ele alındı.  Semineri Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nazife Burcu Takıl verdi. İl Millî Eğitim Müdürlüğümüzün zoom uygulaması üzerinden gerçekleştirilen seminer İstanbul Öğretmen Akademileri YouTube kanalından canlı olarak yayınlanan sunuma öğretmenlerimizin ilgisi yoğundu.

Seminerde çocuk edebiyatının tanımı, çocuk edebiyatının çocukların gelişimine etkisi, çocuk kitaplarını seçerken dikkat edilmesi gerekenler, çocuklarda okuma kültürünün geliştirilmesi, öğretmenlerin uzaktan eğitim sürecinde çocuk edebiyatını nasıl kullanabileceklerine dair örnek uygulamalar konularına değinildi. Çocuk edebiyatının, en genel anlamıyla, duygu, düşünce ve hayallerin "çocukların dünyasına uygun" söz ve yazı ile güzel ve etkili şekilde anlatılması sanatı olduğu ifade edildi.

Çocuk kitaplarının çocuk gelişimindeki rolünü yaş gruplarına göre ele alan Nazife Burcu Takıl,  çocuklar için edebiyatın değişik türlerinin eğitim ortamlarına işlevsel olarak nasıl taşınabileceğini anlattı. Çocuk edebiyatının temel sorumluluğu çocuklara resim ve dilin anlatım imkânlarıyla ve sanatçı duyarlığı ile kurgulanmış yeni yaşantılar sunduğunu örnekler ve deneyimleriyle belirginleştirdi.

Duygu, düşünce ve hayallerin söz ve yazı ile güzel ve etkili bir şekilde anlatılması sanatının önemini vurguladı. Dil becerisi ve gelişiminin altını çizen Takıl "Türkçenin söyleniş zenginliğini basite almamak lazım. Bir insanın ana diline olan sevgisi, onun ritmini hissetmesi onu destekleyici bir unsurdur. Çocuğa hitap eden gezi yazıları çocuğun dikkatini çekecektir." ifadelerini kullandı.

Kültür Ögesi Olarak Çocuk Kitapları ve Listeler

Velilerin çocuk kitapları alırken nasıl davrandığını bilimsel olarak araştırdıklarını belirten Nazife Burcu Takıl, velilerin çoğu zaman çeviri çocuk edebiyatı kitaplarını seçtiğinin ortaya çıktığını kaydetti. Sosyo-kültürel açıdan çok önemli bulgular elde ettiklerini ifade eden Takıl "Ebeveynler kitap alırken genellikle yayınevlerine, kitabın büyüklüğüne, parlaklığına ve kalitesine göre hareket ediyorlar. Kalite dediğimiz şey de baskı kalitesiyle alakalı. Aslında çocuklarına aldıkları kitapların yüzde doksan beşi çeviri... Bir paragraflık metni bile kendimiz oluşturmamışız ya da oluşturulanları tercih etmemişiz. Aslında bu çok üzücü ve sarsıcı bir sonuç... Kitap bir kültür ögesi çünkü. Çocuk önce kendi kültürü içinden yazılan metinlerle karşılaşmalı."  şeklinde konuştu. Meseleyi küreselleşme ve Türk çocuk yazarları üzerinden ele alan Takıl, bu konudaki araştırmaların derinleştirilmesi gerektiğini kaydetti.

Çocuk kitaplarının hayal gücünün fitilini nasıl ateşlediğini, dahası nasıl yeniden ateşleyebileceğini; çocuk edebiyatının oyunbaz tavrıyla hem dil becerisini geliştirebileceği hem de dünyaya dair yeni bakış açıları oluşturmamızı sağlayabileceği biliniyor. Bununla beraber her çocuğun okuma beğenisinin ve kişiliğinin farkında olmak gerektiğini belirten Nazife Burcu Takıl, çocuklar için ortak kitap listesi oluşturmanın doğru olmadığını vurguladı.  Takıl " Bana hep soruyorlar. 'Hocam liste yapar mısınız, işte okumamız gereken ilk on kitabı söyler misiniz?' Ben de onlara 'Yapamam, liste yapamam diyorum.' Bunun sebebi de şu: Her çocuk kendine özgüdür ve farklı istekleri ve farklı karakteri vardır. O çocuğun ilgi duyduğu ya da yaşadığı sorunlar, hayal gücü diğer çocuklardan farklıdır. Dolayısıyla aynı kitabı okumak zorunda değiller. Peki, çocuklar ne zaman aynı kitabı okurlar? Ders kitabı ise yani öğretici kitaplarsa aynı olabilir. Ama çocuk edebiyatı ürününden bahsediyorsak her çocuk kendi kitabını seçebilmeli. Bu okuma kültürü açısından oldukça önemli." değerlendirmesinde bulundu. Ebeveynlerin ve yetişkin okurların da çocuk kitapları okumasının gerekliliğini hatırlattı.

Uzaktan Eğitim ve Okuma Dosyası 

Çocuk dünyasının ve ruhunun farkında olunmasının elzem olduğunu vurgulayan Nazife Burcu Takıl, çocukların evde ve okulda okudukları kitaplarla ilgili bir okuma dosyası hazırlanması gerektiğini belirtti. Ayrıca çocukların okudukları kitaplarla ilgili duygu ve düşünceleri belirten ifadelerin okuma dosyasında yer almasının gelişim bakımından önem arz ettiğini vurguladı. Çocukların öğretmenleriyle yüz yüze etkileşiminin azaldığı uzaktan eğitim sürecinde velilerin çocukların kitap okumalarını takip etmesi gerektiğini kaydetti. Öğretmenlerin okuma dosyası tutmanın yanında çocuklarla kitaplar üzerine sohbet etmesinin okuma kültürü kazanımı açısından ihmal edilmemesi gereken uygulamalar olduğunu hatırlattı. 

Okuma serüveninde çocukların seçiminin önemli olduğunu belirten Takıl, çocuğun okumasını istiyorsak, bu alışkanlığı ona edindirme yolunun onların kişisel tercihlerine saygılı olmaktan geçtiğini unutmamak gerektiğini kaydetti.