İSTANBUL İL MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

Geçmişten Günümüze Masal Edebiyatı ve Eğitim

Edebiyat Akademisi'nin konuğu olan şair-yazar Mustafa Ruhi Şirin,  geçmişten günümüze masal edebiyatı ve eğitim çerçevesinde bir konuşma yaptı.
Geçmişten Günümüze Masal Edebiyatı ve Eğitim

Edebiyat Akademisi'nin konuğu olan Çocuk Vakfı kurucusu, çocuk hakları üzerine önemli çalışmalarda bulunmuş olan, değerli şair-yazar Mustafa Ruhi Şirin, geçmişten günümüze masal edebiyatı ve eğitim çerçevesinde bir konuşma yaptı.

Bir Dünya Tasarımı Olarak Masallar

Söyleşide Mustafa Ruhi Şirin, insanlık tarihi ile yaşıt olduğunu hatırlattığı masalların sözlü gelenekle birlikte kozalarını ördüğünü; ister şifahi gelenek içinde ister yeniden yazıldığı on dokuzuncu yüzyıl ve daha sonraki dönemde masalları bir dünya tasarımı olarak görmek gerektiğini belirtti. Sözlü geleneğin zayıflamasıyla beraber masalların işlev değişimine uğradığını da söyleyen Şirin, kültürel sembolleri aktarış biçimi bakımından her coğrafyanın masalının farklı olduğunu,  masalın farklı medeniyetler içindeki yerini anlamadan bugünkü modern dünyadaki masal edebiyatını anlamanın da mümkün olamayacağını belirtti. Ayrıca bugün dünyada egemen olan masal kültürünün özellikle Rönesans ve aydınlanma döneminde masalların yenilenmesi süreciyle başladığını söyleyen Şirin, Grimm Kardeşlerden Andersen'e kadar masallarını yenilemiş bir Batı'ya karşılık, diğer medeniyetlerin masal geleneklerini yenileyemediklerinin de altını çizdi.

Masallar ve Toplumun Umudu

Masallarda toplumun umudunun saklı olduğunu özellikle hatırlatan Mustafa Ruhi Şirin, söyleşisinde halk masalları ile sanat masallarının ontolojik biçimleri üzerine de bilgi verdi. Ayrıca peri masalları ile endüstriyel peri masallarının da farkına değinen Şirin; masalların sinemaya, çizgi filme uyarlanması konusunda derin kaygıları olduğunu, çünkü bu şekilde masalın gerçek işlevini yitirdiğini, bir yönüyle hayali öldürmüş olduğunu gerekçeleriyle beraber anlattı.

Mustafa Ruhi Şirin, söyleşi sırasında; çocuk için hayal, sanat ve dil eğitiminin ayrı düşünülemeyeceğini, masalların sadece Türkçe dersi ile de sınırlandırılmaması gerektiğini, matematikten hayat bilgisine kadar bütün derslerle ilişkilendirilebileceğini ayrıntılarına inerek açıkladı.

28 lehçeli Türkçemizin konuşulduğu geniş coğrafyadaki masalların büyük kısmının derlenerek yazıya geçirilemediğinden duyduğu üzüntüyü de dile getiren Şirin, geçmişten günümüze Türk masallarını yeniden inşa edemediğimizi, Andersen'in yaptığının bizim topraklarımızda da yapılması gerektiğini, bunu yapacak büyük sanatçılara ihtiyaç olduğunu söyledi. 

Keloğlan'ın İşlevi ve Masal Sosyolojisi

Mustafa Ruhi Şirin ayrıca Türk masallarının gözde tiplerinden Keloğlan üzerine de açıklama yaparken,  aslında onun kel olmadığını, geçmiş kaynaklardan tespit ettiklerine göre onun başına kel olduğu duygusu veren bir deri geçirerek dolaştığını belirtti. 

Keloğlan'ın bizim masallarımızda pratik zekâyı temsil ettiğini için halka çok yakın olduğunu anlatan yazar, modern zamanlarda bu tipin Kemal Sunal ile sinemaya aktarıldığını hatırlattı. Ayrıca Keloğlan'a özgü anlatım biçimleri olduğunu, Türk masallarını diğer coğrafyalardaki masallardan ayıran tekerlemeleri, Keloğlan'ın, şarkı gibi söyleyerek onları büyülü metinlere dönüştürdüğünü belirten Şirin; Keloğlan'ın işlevi üzerinde masal sosyolojisi açısından da durmak gerektiğini dile getirdi.

Mustafa Ruhi Şirin; evlerimizde yeniden masal okuma geleneğini oluşturmanın mümkün olabileceğini, özellikle eğitimli ve genç annelerin bunu önemsediğini söyledikten sonra söyleşisinin devamında dünyanın büyük bir kopukluk içinde olduğunu, bir iletişimsizlik fanusu olan dünyada çocukla iletişim kurmanın yollarından birinin de masallar olduğunu hatırlattı. Pedagojik yönden çocuğa masal anlatmanın, onunla iletişim kurmayı da kolaylaştıracağını ifade eden Şirin, masalın eve dönüşüyle aynı zamanda ailenin de bir hayal okuluna dönüşebileceğini söyledi. 

 

Söyleşiyi izlemek için tıklayınız.

Binbirdirek M.İmran Öktem C.No1 Eski Adliye Binası Sultanahmet/Fatih/İSTANBUL - (0212) 384 34 00

MEB © - Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik, Kullanım ve Telif Hakları bildiriminde belirtilen kurallar çerçevesinde hizmet sunulmaktadır.